Hygiëne

 We hebben al ruim een uur in een overvolle bus gezeten. Ondanks haar mondkapje slaagt het Ierse meisje, dat met haar heup tegen mijn schouder staat, erin onafgebroken tegen haar vriendje te praten. Hij heeft net zo’n mondkapje als zij. De zon straalt, op het land dorsen combines graan. We blijven met z’n vieren achter in de bus als de andere passagiers met hun koffers en zonnehoedjes kwetterend uitstappen bij Energylandia. In de karretjes van de achtbaan zwieren armen. Oswiecim 20 km, staat er op het bord bij de halte.

Voordat we het kamp in mogen, worden we naar een tent gedirigeerd met daarin een poortje dat lijkt op een metaaldetector op Schiphol. Dat is het niet. Het is, zo lezen we op het bordje ernaast, een sanitation gate. Een verveeld uniform wenkt me naar twee voetafdrukken. Ik ga erop staan en zie een rood handje oplichten: stilstaan. Niet bewegen. Als in een luxe douchecabine met  massagejets verstuiven spuitkoppen een sterk hygiënisch ruikende nevel over me heen. ‘Waterstofperoxide,’ zegt de epidemioloog van het Auschwitz-Birkenau Staatsmuseum, dr. Anna Wawrzyk, op de website van het museum, ‘ook gebruikt in ziekenhuizen als ontsmettingsmiddel.’

Later lopen we de weg die de arbeidsongeschikten liepen vanaf het perron in Auschwitz-Birkenau waar hun trein was aangekomen. Ze waren vies en doodop. Ze hadden dagenlang gestaan in een overvolle veewagon. Ze waren bang. Ze wisten niet waar ze waren.

Van de gaskamers resten alleen nog ruïnes. Alleen de paar treden waarover de vrouwen en kinderen hun laatste stappen in de buitenlucht zetten, zijn intact. De gids wijst waar ze zich uitkleedden en waar ze, voordat ze toegelaten zouden worden tot het kamp en een warme maaltijd zouden krijgen, onder de douche moesten.

Op de homepagina van de Auschwitz-Birkenausite zegt de directeur, dr. Piotr M.A. Cywinski, dat zijn museum ‘het eerste op de wereld’ is dat de innovatieve oplossing van een sanitation gate toepast; alles voor de veiligheid van de bezoekers die voor hem ‘van buitengewoon belang’ is.