online les

 

In maart van dit jaar stonden, zoals elk jaar, voor mijn examenkandidaten de mondelingen over hun boekenlijst op het programma. Hoe meer er verandert, des te meer blijft hetzelfde, las ik ooit. Natuurlijk lezen mijn leerlingen Uit het leven van een hond, De avond is ongemak en De pelikaan maar gelukkig gaat zo’n mondeling ook wel eens over De donkere kamer van Damocles of Eline Vere.

Dit jaar waren de mondelingen online. Ik zat aan mijn keukentafel, zij zaten thuis. Sommigen zaten op de bank in de woonkamer, anderen aan hun bureau of in het kantoor van hun vader. Er was een meisje bij wie de moeder binnenkwam. ‘Ja, sorry hoor, eventjes mijn dochter verwennen met een latte en meteen even kijken hoe het hier gaat,’ straalde ze. ‘Mám,’ zei het meisje, en met een geïrriteerde armbeweging zwaaide ze bijna het glas uit de handen van haar moeder.

Er was een meisje dat zo zenuwachtig was dat de rode vlekken in haar hals me zelfs via de webcam tegemoet knalden. Ze balanceerde al minuten op de rand van een black-out maar met een beetje helpen en trekken van mijn kant wist ze steeds tot iets van een antwoord te komen. Inmiddels was mijn zoon (sweatshirt, trainingsbroek, kerstsokken, badjas) de keuken binnen geslenterd. Net toen haar lip begon te trillen, trok hij de deur van de koelkast open. De theepot, die op de koelkast stond, kletterde op de grond. Kabaal, schrik, mijn sissende irritatie (‘Ik zei nog zó dat jullie stil moesten zijn!’) en haar bevrijdende lach. Ze haalde een mager zesje.

Nu geven we weer les op school. Goddank. In het voorjaar zagen zij mij wel maar het was al snel duidelijk dat zij het liever niet andersom hadden, tenzij het echt moest, zoals bij een mondeling. In de lessen zag ik niemand live. Of ze nog in bed lagen of zaten te poepen… geen idee. Ik hoorde zelfs een verhaal over meisjes op een tennisbaan die toen het alarm van hun telefoon hen waarschuwde, even snel ‘dankuwel voor de les mevrouw, u ook een fijn weekend’ riepen. Mijn vriend geeft les aan hbo’ers en toen zij weigerden hun camera aan te zetten, weigerde hij verder te gaan met zijn les. Terecht. Dat zijn geen onzekere pubers meer maar volwassenen.

Nu zie ik mijn leerlingen weer, al zit die anderhalve meter ertussen. Ik zie of ze mijn uitleg kunnen volgen en trek hun aandacht van de wolken buiten naar het digibord. Bijna dagelijks krijg ik een mail met de melding dat er een leerling besmet is. Degenen naast wie hij heeft gezeten in de les of in de pauze moeten in quarantaine. In sommige lessen zijn tien leerlingen absent want ook moeders en opa’s krijgen corona. Mijn collega’s en ik streamen al onze lessen en hebben er met het onderhouden van contacten met de absenten een halve dagtaak bij.

De onzekerheid is groot. Zeker de leerlingen in de examenklas zijn bang dat de scholen opnieuw zullen sluiten. Zelfs als dat niet het geval is, zullen ze veel lessen missen doordat hun docenten of zij  zelf thuis moeten blijven. Ze hebben het gevoel dat ze vorig jaar veel gemist hebben door al het gehannes met trage verbindingen en haperende microfoons en ze zijn er bang voor dat ze volgend jaar toch gewoon examen zullen moeten doen – er is nu immers tijd genoeg om dat coronaproof te regelen.

Een ding staat vast: als we weer online moeten lesgeven, gaan de webcams aan.